Ja, het is waar! Lang niet alle (kanton)rechters beheersen de ingewikkelde materie van het Auteursrecht. In online uitingen passeert te vaak de gevleugelde uitspraak van juristen en rechters: 'ik heb geen verstand van auteursrecht'. Laat dit dan nu net een van die rechters zijn die jij treft! Een rechter die jouw case behandelt en een vonnis zal wijzen. Een rechter waarop jij vertrouwt en bouwt, om te komen tot 'recht doen' en het stoppen van de inbreuk op jouw werk. 

Aan het eind van een, vaak maanden, durend traject, stukken, bewijsvoering, overleg en wachten,... vind je jezelf ineens aan de kant dat, naast de inbreuk, jouw vordering(en) ongegrond worden verklaard... Graag deel ik mijn ervaring met je: 'De dag nadat mijn vordering voor inbreuk op mijn auteursrechten, werd afgewezen'. 

Het delen van mijn verhaal is vooral bewustwording. Een persoonlijk belang en niet minder bedrijfsmatig, is de erkenning en bevestiging van de inbreuk, dat rechten worden gerespecteerd en nageleefd. Niet een hoofdstuk dat ik straks zal uitscheuren, maar één waar ik ook zeker veel lering uit heb gehaald. Enkel op die manier worden we wijzer en steeds een beetje beter in het beschermen van ons werk en onszelf. Iets met 'een gewaarschuwd mens, telt voor twee'. 

Ik werk hard voor mijn bedrijf: al mijn tijd, energie, creativiteit en mezelf, stop ik in mijn klanten. Ik doe het, omdat het mijn passie is, doe het graag, help graag een ander en ik maak graag iets moois. Juist dan is het enorm van belang, om mij als fotograaf op waarde te schatten. Dan vraag je niet of het 'voor minder kan', maar betaal je mijn prijs. Daarna maak zeker geen misbruik van het vertrouwen dat ik jou schenk.

Eind 2019 werd ik benaderd door een collega, met de vraag: 'enkele foto's te maken tijdens een bijeenkomst'. Yes, super leuk! Tuurlijk, doe ik dat. Met daarbij het bericht, 'dat ik niet de hele middag betaald kon worden en of ik bereid was dit te doen voor een 'vergoeding'. Ik was bereid dit te doen, met de restrictie dat ik gedurende het dagdeel meerdere beelden zou maken, waarvan er 20 uit een galerij gekozen konden worden. Er is de mogelijkheid geboden later meer af te nemen, tegen mijn gebruikelijke tarieven. Na de bijeenkomst heb ik mijn factuur verstuurd en deze is voldaan. Later werden de 20 foto's toegestuurd. 
Begin 2020 zie ik een foto voorbijkomen van drukwerk, waarop meerdere van mijn foto's zijn gebruikt. Hierover is bij het aangaan van de opdracht nooit gesproken en ik ben dan ook hoogst verbaasd. Wat vooral opvalt is dat de foto's door mij zijn geleverd in kleur en deze allen zijn gewijzigd naar zwart-wit,  Het ongevraagd bewerken van een foto, zoals in zwart-wit afdrukken van een oorspronkelijke kleurenfoto, is niet toegestaan zonder voorafgaande toestemming. Deze toestemming is nooit gevraagd en was ook niet gegeven. Met uiterste zorg worden mijn foto's bewerkt, daar mag je niet mee knoeien. Het betreft hier een persoonlijkheidsrecht in de auteurswet, die niet kan worden overgedragen. Een 'droits morals' waar een maker van het werk, zich altijd tegen mag verzetten. 

Wanneer ik verder spit, blijkt dat mijn foto's ook gebruikt worden op ander drukwerk en dat bij gebruik van mijn foto's online, geen enkele keer aan naamsvermelding wordt gedaan. Dit laatste is niet eerder opgevallen, omdat veel werd repost vanaf mijn eigen zakelijke pagina. Dit is overigens toegestaan, want door de repost wordt de maker automatisch vermeld. Ten slotte betrof het een collega, die ik bekend acht(te) met het gebruik van mijn werk. Ik ben met stomheid geslagen en ik voel mij vreselijk geschaad in mijn vertrouwen. Naamsvermelding is ook een persoonlijkheidsrecht in de auteurswet. Van vermelding daarvan zou ik nooit afzien, omdat het mij als maker altijd verbonden houdt met mijn werk. Het brengt grotere naamsbekendheid met zich mee en mogelijk nieuwe opdrachten. Daarnaast heeft naamsvermelding een preventieve werking tegen mogelijke inbreuken. Dat de betreffende collega de foto's van naamsvermelding zou voorzien, was voor mij geen vraag. Behalve dat credits verlenen vriendelijk is, is het ook een verplichting. Dat de collega dat van plan is blijkt voor mij uit de vraag om een setje foto's met een logo. Deze is niet meer verstuurd. Deels drukte en anderzijds de veronderstelling van een juiste naamsvermelding. Niets blijkt minder waar. 

De omvang van de inbreuk, doet mij besluiten juridisch advies in te winnen. Deze wordt mij geboden in de vorm van 'oploskoffie' en het downloaden van een sommatie. Iemand vooraf waarschuwen, is de omgekeerde wereld, de inbreuk was immers al gepleegd. Een intensief en beladen schrijven volgt, nadat de collega de sommatie ontvangt. Laat ik voorop stellen dat een dergelijke stap voor geen van de partijen prettig is. Doel van de sommatie was er onderling uit te komen. Helaas lukt dit niet als een inbreuk niet wordt erkend en kom je niet verder. Dan verloopt uiteindelijk de reactietijd en bevind je jezelf op een T-splitsing. Het is mij afgeraden om dit persoonlijk aan te gaan, waarop ik mij door een advocaat in het auteursrecht verder heb laten begeleiden. Deze weg was naast beladen erg leerzaam. Wat ik vooral heb geleerd is dat 'er nogal wat voor interpretatie vatbaar is, als je een kantonrechter treft die niet is gespecialiseerd in IE, het Intellectueel Eigendomsrecht.

Drie punten waren van belang in dit traject:
- de reikwijdte van de bepaalde licentie
- het recht op naamsvermelding
- het recht mij te verzetten tegen het wijzigen van mijn werk

Liefs Rolinka

reikwijdte van een bepaalde licentie

Over de reikwijdte van het gebruik van de foto's zijn over en weer geen concrete afspraken gemaakt. Dan is uitgangspunt dat er wordt bekeken wat er 'voorzien was', wat er door beide over en weer te verwachten viel. Voor mij was onvoorzien dat de beelden gebruikt zouden worden voor drukwerk. Was dit vooraf kenbaar gemaakt, of was er achteraf toestemming gevraagd, dan hadden we daar een overeenstemming in kunnen bereiken. Was het gebruik offline bekend geweest / kenbaar gemaakt, dan was er nooit een akkoord bereikt op de 'gestelde (zeer lage) vergoeding van € 100,- excl. btw. Hieruit heb ik geleerd dat ik bij soortgelijke aanvragen in de toekomst, veel doortastender te werk ga en ik mij niet meer laat verleiden tot 'vriendelijke diensten'. Kun je mij niet naar waarde betalen, dan is dat jammer, dan zoek je iemand anders die het voor je wil doen. Was ik naïef? Absoluut en meer dan goed van vertrouwen. Gelukkig is dat een les die je maar eenmalig hoeft leren. Ik betreur het feit dat er geen openheid van zaken is geweest. 

Het vonnis stelt dat ik "onbetwist de maker ben én dat mijn werk auteursrechtelijk is beschermd" De rechter interpreteert de reikwijdte van de licentie echter in mijn nadeel, omdat ik onder andere (zoals beschreven in het vonnis): had kúnnen voorzien dat  de beelden commercieel zouden worden gebruikt"... Inmiddels weten we dat het in de praktijk niet zo zwart-wit te stellen is. Er wordt door een rechter nu een kwalificatie aan gegeven, die afwijkt van de wetgeving. De rechter stelt vast dat beide partijen het gebruik niet hebben toegelicht, of in mijn geval beperkt. De rechter volgt hierin de interpretatie dat 'branchegebruik van foto's een onbeperkte licentie met zich meebrengt'. Dat is een goede om te onthouden! Het is geen branchegebruik dat jij als fotograaf onbeperkte licenties afgeeft - deze behoren netjes overeengekomen te worden en vastgelegd. 

Een tweede les geleerd! Toestemming vragen blijkt geen vanzelfsprekendheid. Gebruik van mijn werk. is vanaf nu gegoten in waterdichte overeenkomsten. 

recht op naamsvermelding

In beginsel heeft iedere maker recht op naamsvermelding bij het werk. Niet enkel een vriendelijkheid, maar een verplichting vanuit de auteurswet. 

Naamsvermelding kun je op verschillende manieren doen. Door foto's met een logo, waaruit de maker blijkt. Of door netjes de naam te vermelden bij de foto die je deelt. Uitgangspunt is de naamsvermelding, geen bron, maar de naam. Wanneer ik in dit geval gevraagd word om een setje met logo, is de automatische conclusie, dat de collega, de naamsvermelding voor ogen heeft. Helaas, is het sturen van dat setje met logo erbij in geschoten. De keuze wordt vervolgens gemaakt de foto's zonder logo te delen en dan ook maar meteen zonder naamsvermelding, ... Waar was dat voornemen ineens gebleven? Dan de schokkende interpretatie door de rechter:

"Daar er is nagelaten een set met logo's aan te leveren en 1 enkele 'like' op een facebook-post, mag worden aangenomen dat naamsvermelding niet gewenst was". 

Volgens de (kanton)rechter (zoals beschreven): 'Had ik mijn naamsvermelding moeten bedingen in een licentie"....  U zegt? Een interpretatie van deze rechter met verstrekkende gevolgen. Het recht op naamsvermelding − dat vooral dankzij de inspanningen van Stichting Burafo in 1989 in de wet is opgenomen − zorgt ervoor dat fotografen met hun naam aan hun werk verbonden blijven. Zo snel kan het gaan! Daarbij, de foto's werden volop gedeeld en repost. Als maker ben je trots en wat je voorbij ziet komen, 'like' je. Nooit heb ik voorzien dat mij niet netjes de credits voor mijn werk zouden worden gegeven. En hoe moeilijk was het, om mij nog eens te vragen om dat setje met logo's? 

wijzigen van werk van een maker

De auteurswet staat niet toe dat werk van een maker wordt gewijzigd, in welke vorm dan ook. 

Ook het ongevraagd bewerken van een foto, zoals het in zwart-wit afdrukken van een oorspronkelijke kleurenfoto, is niet toegestaan zonder voorafgaande toestemming van de fotograaf. De rechter acht bewezen dat mijn foto's zijn bewerkt van kleur naar zwart-wit. Ze vindt dat er daarmee 'geen schade is geleden of inbreuk gepleegd'. ... OH MY - wat heeft de auteurswet nu nog voor waarde? Je geeft letterlijk een vrijbrief om werk van een maker te wijzigen! Het is als de kledingwinkel inlopen, een lichte jeans, groen verven en stellen dat de winkelier geen schade lijdt. Er zijn immers wel mensen die een groene broek erg mooi vinden, ..... 

De rechter maakt hier een gruwelijke fout door 'wijzigen van werk', te verwarren met verminking van werk. Beide zijn opgenomen in de auteurswet, als een persoonlijkheidsrecht, dat ONOVERDRAAGBAAR is. De rechter omschrijft de 'wijzigingen en bijsnijdingen' van mijn werk als: "passend bij het gebruik door de tegenpartij"... PARDON?

Recht op naamsvermelding en wijzigingen in werk, zijn 'onoverdraagbare rechten" van een maker. Deze blijven altijd overeind, ook al is er een licentie voor bepaald/onbepaald gebruik. Helaas, blijken juist deze fundamentele rechten van een fotograaf/maker, in de interpretatie en kwalificatie van deze rechter, niets waard. 

CONCLUSIE
Doordat mijn drie vorderingen op hierboven genoemde kwalificaties & interpretaties van deze kantonrechter, zijn afgewezen, volgt een proceskostenveroordeling. Het auteursrecht is de enige wetgeving die deze regeling kent, waardoor je verantwoordelijk bent voor de gemaakte kosten van de andere partij. Een Hoger Beroep biedt een goede kans van slagen. Het is nooit geheel zonder risico. Aan de Rechtbanken van Den Haag en Amsterdam zijn advocaten verbonden die wel gespecialiseerd zijn in IE-recht (IE = Intellectueel Eigendom). Helaas heb je bij een kantonrechter geen keuze waar jouw case voorkomt. 

Een tweede nadelige bijkomstigheid is de corona-periode. Hierdoor heeft de Rechtbank besloten alles enkel schriftelijk te willen afhandelen. Dat maakt hoor & wederhoor onmogelijk en daarmee de kans op interpretatie en kwalificatie, des te groter. 

Graag druk ik jou op het hart, 'bezint eer, ge begint'. Naast wetgeving heb je in de eerste plaats te maken met de interpretaties en kwalificaties van een kantonrechter. Waar helaas in de praktijk (blijkt uit te veel voorbeelden online), dat dit vaak niet-IE rechters zijn. Wat simpelweg betekent, dat zij niet (voldoende) uitgerust zijn met de kennis, vaardigheid en complexiteit van het auteursrecht, als jij misschien verwacht. Zeker niet in cases waar het niet enkel zwart-wit is en waar ruimte is voor interpretatie. Mensen waarvan je zou mogen verwachten, dat ze feilloos zijn als jij je bedrijf, je naam en jezelf (!) verdedigd en gehoord wenst te zien

GROEIEN BLIJFT SPRINGEN IN HET ONBEKENDE - ELKE DAG WEER ! 


Deze blog delen mag uiteraard, via de juiste weg. Tekst kopiëren en plakken is niet toegestaan. Ook op mijn teksten rust copyright.

© Just Kidding Fotografie - 2020